środa, 2 maja 2012

KLONOWO DO XIX w.

Wieś założono w 1379 roku. Kapituła Chełmińska nadała w gminie „Klonowczyk” 40 łanów (jeden łan = ok. 16,8 ha) sołtysowi i wieśniakom. Z każdego łana płacono rocznie jedną markę pruską i dwa kurczaki. Przywilej odnowiono w 1504 roku sołtysowi nazwiskiem Tretwo. W końcu XVI wieku sołtysami byli: Walenty Jagiełka, po nim Jakub z Grodziczna, wreszcie Jakub Bronikowski. W 1647 roku Klonowo należało do katolickiej parafii we Wlewsku. Po zajęciu Prus Królewskich przez Prusy w wyniku pierwszego rozbioru Polski w 1772 roku, nowe władze szybko rozpoczęły przygotowania do przeprowadzenia na wcielonych terytoriach katastru kontrybucyjnego. Z polecenia Fryderyka II akcją tą kierował tajny radca Rembert Roden. Oszacowanie dochodów ludności stanowić miało podstawę do wprowadzenia na tych terenach pruskiego systemu podatkowego. W latach 1772/1773 nad tym zadaniem pracowały trzy komisje, w skład których wchodziło około 60 urzędników i 40 mierniczych. Efektem działań komisji był m. in. spis ludności wymieniający jednak tylko głowy rodzin, a nie wszystkie osoby zamieszkujące daną miejscowość. Z zachowanych dokumentów z tego spisu wynika, że zamieszkiwali wówczas w Klonowie:
Czaplenski Thomas, 
Dadaiski Simon, 
Falkiewicz Lukas, 
Kilianowsky Andres, 
Kilianowsky Nicolai, 
Krukowsky Frantz, 
Logothnowicz Woycek, 
Tomaszewsky Woycek, 
Trzeciak Krist, 
Zbizensky Josef. 
W 1781 roku - obok katolików - mieszkali tam także wyznawcy wyznania ewangelickiego, ponieważ Klonowo wchodziło w skład gminy ewangelickiej w Lidzbarku. W 1789 roku w Klonowie odnotowano 13 rodzin, natomiast w 1820 roku, była wioską królewską składającą się z 11 rodzin z 74 mieszkańcami. W 1882 roku Klonowo zajmowało obszar 716 mórg, było tam 99 budynków, w tym 33 domy. We wsi zamieszkiwało 138 katolików i 9 ewangelików. 
W 1887 roku oddano do użytku linię kolejową Brodnica – Działdowo. 
Po tej dacie należy umiejscowić powstanie tartaku, zlokalizowanego w bezpośredniej bliskości stacji kolejowej. Prawdopodobnie tartak w Klonowie został uruchomiony przez właścicieli Bryńska Szlacheckiego posiadających tam wówczas tartak parowy. 
Początkowo, w 1889 roku, wybudowali z Bryńska Szlacheckiego do stacji w Klonowie "tramwaj" czyli linię wąskotorową kolejki końskiej, która jest widoczna do dzisiaj w postaci leśnego traktu zwanego „ferdebana”.
 
"ferdebana"